کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی

کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی مجموعه مقالاتی از سیدمصطفی محقق‌داماد درباره حقوق بشر است که در مجلات مختلف دانشگاهی در طی چند سال منتشر شده است. نویسنده در این اثر معتقد است که اسلام دین صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز است و جنگ پدیده‌ای است تحمیلی که در فرض وقوع آن، رعایت اصول عدالت و اخلاق در رأس آموزه‌های اسلامی قرار دارد.

درباره کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی

در این کتاب درباره پیشینه تاریخی حقوق بشردوستانه بین‌المللی، جایگاه حقوق بشردوستانه در علم سیر اسلامی، حقوق بشردوستانه از نظر اسلام و حقوق بین‌الملل معاصر،مفهوم اسلامی حقوق بشردوستانه، رعایت قوانین انسان‌دوستانه بین‌المللی، حق استئسار در حقوق بین‌الملل اسلامی براساس کتاب و سیره و مباحث دیگری در باره حقوق بشردوستانه می‌خوانید.

خواندن کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به مباحث بین‌الملل به ویژه پژوهشگران حقوق بین الملل و علوم اجتماعی

بخشی از کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی

جنگ به‌اندازه تاریخ بشر قدمت دارد و این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد.

در جنگ میان دولت‌ها، هریک سعی می‌کنند تا با استفاده از همه وسایل و روش‌هایی که دراختیار دارند، بر دشمن چیره شوند و در این میان، پیروزی معمولا ازآن طرف قدرتمندتر است. به همین دلیل مذاهب، مکاتب اخلاقی، فلاسفه و حقوق‌دانان در طول تاریخ کوشیده‌اند با قبول این واقعیت شوم، قواعد و مقرراتی برای جنگ تنظیم کنند تا اقدامات غیرانسانی را در طول جنگ محدود سازند.

بعضی بر این باورند که با ممنوع شدن جنگ به‌موجب منشور ملل متحد، دیگری نیازی به وضع قوانین جنگی برای محدود یا ممنوع کردن جرایم جنگی نیست. استدلال آنان این است که وضع این‌گونه مقررات تلویحا مشروعیت بخشیدن به جنگ است؛ ولی واقعیت این است که غیرقانونی بودن جنگ و توسل به زور، به‌هیچ‌وجه ما را از وضع قوانین حقوق جنگ و مقررات انسانی بی‌نیاز نمی‌کند؛ چون هدف از وضع این مقررات آن است که عواقب وخیم ناتوانی جامعه بین‌المللی را در جلوگیری از جنگ کاهش دهد. سازمان ملل متحد، با گذشت پنجاه سال از تأسیس آن و به‌رغم ممنوعیت استفاده از زور در روابط بین‌المللی، موفق به براندازی کلی این واقعیت تلخ نشده است و جز در موارد بسیار محدود و جزئی، حتی از تعیین و شناسایی متجاوز عاجز بوده و نتوانسته به وظیفه خود در جلوگیری از تجاوز یا متوقف کردن آن عمل کند؛ هرچند در بررسی و تنظیم قواعد جنگ به‌ویژه تصویب مقررات بشردوستانه موفقیت شایان توجهی داشته است. ازجمله این موفقیت‌ها آن است که سازمان ملل در تشکیل «کنفرانس ژنو» که به تهیه و تدوین پروتکل‌های ۱۹۷۷ منضم به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو (۱۹۴۹) منجر شد، نقش بسیار مهمی ایفا کرد. نیز تصویب کنوانسیون ملل متحد در سال ۱۹۸۱ درباب ممنوعیت استفاده از برخی سلاح‌هایی که ممکن است موجب جراحات، صدمات و کشتار بدون تبعیض شود، از ابتکارات سازمان ملل بود. اخیرا نیز کمیسیون حقوق بین‌الملل موفق شد جرایم علیه صلح و امنیت بشر، ازقبیل اعمال خشونت‌آمیز مسلحانه در برخی مناطق ازجمله یوگسلاوی سابق، را مطالعه و بررسی کند و تشکیل دادگاه و آیین رسیدگی به چنین جرایمی را به‌تصویب رساند.

فهرست کتاب حقوق بشردوستانه بین‌المللی

پیشگفتار

پیش‌گفتار ویراست دوم

فصل اول: پیشینه تاریخی حقوق بشردوستانه بین‌المللی

۱. تدوین حقوق بشردوستانه بین‌المللی

۲. اصول چهارگانه حقوق بشردوستانه بین‌المللی

فصل دوم: جایگاه حقوق بشدروستانه در علم سیر اسلامی

۱. چگونگی تدوین علم سیر یا حقوق بین‌الملل اسلامی

۲. گازرشی اجمالی از کتاب السیرالکبیر شیبانی

۳. علم سیر پس از شیبانی

۴. حقوق اسیران

۵. برده‌سازی

فصل سوم: حقوق بشردوستانه از نظر اسلام و حقوق بین‌الملل معاصر

۱. کلیات

۲. مفاهیم کلی قوانین انسان‌دوستانه بین‌المللی در اسلام

۳. رفتارهای ممنوع

۴. طبقات خاص تحت حمایت

۵. استثناها

۶. سلوک با اسرای جنگی

۷. استرقاق (برده‌سازی)

۸. حقوق اسیران جنگی قبل از تعیین تکلیف

۹. نتیجه

فصل چهارم: مفهوم اسلامی حقوق بشردوستانه"

فصل پنجم: رعایت قوانین انسان‌دوستانه بین‌المللی"

۱. جهل به مقررات

۲. سوءظن و بدبینی

۳. فقدان راهکارهای مؤثر برای نظارت و حقیقت‌یابی

پیوست یکم: پرسش‌های مرکز هلال احمر ایران و پاسخ‌های نگارنده

پیوست دوم: حق استئسار در حقوق بین‌الملل اسلامی براساس کتاب و سیره نبوی

پیوست سوم: احکام و آثار جنگ

منابع

یادداشت‌ها