کتاب اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی

کتاب اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی نوشتهٔ محمد عرب صالحی است و سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آن را منتشر کرده است. این کتاب از مجموعه مقالات جریان‌شناسی و نقد اعتزال نو؛ جلد دوم آن است.

درباره کتاب اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی

فلسفهٔ دین مهم‌ترین حوزه‌ای است که اعتزالیان جدید در آن بیشتر از سایر حوزه‌ها قلم زده‌اند و بیشترین شبهات از سوی آنان در این حوزه متوجه مبانی دینی شده است و در نتیجه بیشترین نقدها نیز متوجه آرای آنان در این حوزه است؛ امروزه این حوزه به دلیل گستردگی و نو بودن مسائل آن تحت عنوان مستقلی به نام کلام جدید هم مطرح می‌شود، اما به عنوان علمی و دقیق آن همان فلسفه دین است.

جلد حاضر حاصل مقاله‌هایی است که در حوزه فلسفه دین به دبیرخانه مجموعه مقالات اعتزال نو رسیده و پس از ارزیابی مورد تأیید قرار گرفته. این مقاله در دوازده فصل تنظیم شده است.

ـ فصل اول به نقد جدیدترین نگاه به ماهیت وحی پرداخته که از سوی دکتر سروش مطرح شده است.

ـ فصل دوم دیدگاه تاریخ مندی قرآن به نقد کشیده شده است و آیات پنج گانه‌ای که شاهد این دیدگاه گرفته شده و آن را دلیل بر خطاپذیری قرآن و تاریخ مندی آن گرفته‌اند بررسی شده.

ـ فصل سوم عهده‌دار یکی دیگر از مبانی شایع در فکر نواعتزالیان است که برگرفته از هرمنوتیک یا نشانه‌شناسی است یعنی بحث سیالیت معنای متون دینی مورد نقد واقع شده است.

ـ فصل چهارم به بررسی تطبیقی حقیقت وحی از نگاه علامه طباطبایی و حسن حنفی پرداخته و تفاوت‌های فراوان این دو دیدگاه را نمایان کرده است.

ـ در فصل پنجم دیدگاهی که قصص قرآن را واقع نما نمی‌داند و برخی از نواعتزالیان قائل به آن‌اند، بررسی و نقد شده است و تناقضات و اشکالات این نگاه از جهات مختلف آشکار شده است.

ـ فصل ششم دیدگاه عابد الجابری در رد دلالت امی بودن پیامبر بر اعجاز قرآن را به بحث نشسته و وجوه هشت‌گانه جابری بر مدعای خود را یکایک بررسی و مردود دانسته است.

ـ فصل هفتم به بررسی تطبیقی آرای آیت الله خامنه‌ای با آرای برخی از نو اعتزالیان درباره مفهوم و ماهیت فقه، گستره و قلمرو فقه و رابطه فقه و اخلاق پرداخته و فاصله دیدگاه‌ها را به‌خوبی نمایان کرده است.

ـ در فصل هشتم تارخ‌مندی احکام جزایی اسلام از نظر نواعتزالیان مورد چالش واقع شده است و از جهات مختلف بر ثبات و جاودانگی احکام جزایی تأکید شده است.

ـ فصل نهم عهده دار بحث مهم عقل و دین و نقد نگاه مجتهد شبستری در این موضوع است.

ـ فصل دهم در بخش اول مبانی نظریه اختصاص قلمروی دین به آخرت را تبیین و آن را به نقد کشیده است و در بخش مبانی نظریه دوساحتی بودن دین را تبیین کرده و با دلایلی اثبات نموده که دین هم متصدی هدایت امور دنیوی است و هم آخرت بشر را تضمین کرده است.

ـ در فصل یازدهم شاهد بحث ذاتی و عرضی در دین هستیم که دیدگاه شایعی در بین نواعتزالیان است.

ـ بالاخره در فصل دوازدهم دیدگاه‌های دکتر سروش و اقبال لاهوری در موضوع خاتمیت به نحو تطبیقی مورد تحلیل قرار گرفته است.

خواندن کتاب اعتزال نو و مسائل فلسفه دین اسلامی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران فلسفهٔ اسلامی پیشنهاد می‌کنیم.